Sermaye Artırımı Nedir? Nasıl Yapılır?

Şirketlerin zaman içerisinde değer kazanarak büyümesi sonucunda, sermayeleri yetersiz kalmaktadır. Yetersiz kalan sermayeyi artırarak, yeni projeleri gerçekleştirebilmek, işlemlerinde gerekli olan finansmanı ve fon ihtiyacını sağlar. Sermaye artırımının da belli çeşitleri mevcuttur. Bu çeşitliliklerinde kendilerine göre özellikleri ve etki alanları mevcuttur. Bu durumları yazımızda inceleyeceğiz.

Sermaye Artırımı Nedir?

Sermaye artırımı; bir şirketin esas sermayesini kapsayan rakamın belli amaçlar doğrultusunda genel kurur kararı ile eklemeler gerçekleştirilmesidir. Sermaye artırımına giden şirketlerin belli başlı nedenleri vardır. Şirketin iş hacminde genişlemeye gitmek istemesi sonucunda, sermaye artırımı gerçekleştirebilir. Yaşanan enflasyon nedeniyle şirketin sermayesinin değerinin azalması sonucunda sermaye artırımına başvurabilirler. Birde şirketin yatırımlarında sermayenin yetersiz gelmesi ve yeni yatırımlara kaynak yaratmak amacıyla gerçekleşebilir. Şirketler sermaye artırma işlemini birçok yoldan gerçekleştirebilirler. Mevcut ortakların payları artırarak, yeni hisse senetleri çıkartarak, dağıtılmamış karları ve yedekleri sermayeye dönüştürerek, şirket borçlarını sermayeye dönüştürerek, değer artış fonlarını sermayeye ekleyerek, şirket evliliği gerçekleştirme gibi birçok seçenek ile bu artırımı gerçekleştirebilir.

Sermaye artırımını gerçekleştirebilmek için belli uygulamaları yerine getirmek gerekmektedir. Bu uygulamaları maddeler halinde gösterelim.

• Şirket genel kurulunda sermaye artırımına dair karar alınır.
• Sonrasında şirket yönetim kurulu onayına sunulur ve onaylanır.
• Sermaye artırımına giden şirketin, eski sermayenin tamamını ödemiş olması gerekmektedir. Bundan dolayı, eski sermayenin ödendiği teyit edilir.
• Sermaye artırımına gitmek için değişiklik metni hazırlanması gereklidir.
• Artırılması planlanan sermayenin %0,04’lük kısmı Rekabet Kurulu’na ödenir.
• Sermaye artırım metni hazırlandıktan sonra ticaret siciline tescil ettirilir.
• Sermaye artırımının gerçekleştiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesine verilir ve ilanı gerçekleşir. 

Uygulamalar sonucunda sermaye artırımını gerçekleştirmiş olursunuz. Sermaye artırımını iki şekilde gerçekleştirilir. Bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı seklinde yapılabilir.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?

Bedelsiz sermaye artırımı; şirketlerin kendi iç kaynaklarından yani; duran varlık satış karları, emisyon primi, yeniden değerleme, değer artışı, yedekler, iştirakler ve temettü gibi faktörleri kullanarak, ortaklardan herhangi bir bedel tahsil etmeden hisse senedi dağıttıkları sermaye artırım türüdür. Bu artış türüne ‘hisse bölümlemesi’ de denir. Bedelsiz sermaye artışına giden şirketin kasasına herhangi bir para girişi olmaz. Bedelsiz sermaye artışına giden şirketin nedenlerinden biri vergi avantajıdır. Emisyon primi, iştirakler gibi kalemlerde oluşan vergilerin avantaja çevrilmesidir. Diğer bir nedeni ise yaşanan enflasyon rakamları sonucunda şirketin sermayesinin değerinin düşmesi sonucunda, bu sermaye rakamını güncellenmesi için yapılır. Bedelsiz sermaye artışı şirketlerin toplam piyasa değeri üzerinde bir artış gerçekleştirmez. Bedelsiz sermaye artışlarında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar mevcuttur.

• Bedelsiz sermaye artışı yapıldığında; ödenmiş sermaye artar fakat şirketin öz sermayesinde herhangi bir değişiklik yaşanmaz.
• Bu işlem yapıldığında şirketin piyasa değerinde bir değişiklik gerçekleşmemesi gerekir.
• Şirketin ortaklarına sermaye artırımı yapıldığında, sermaye oranı kadar yeni hisseler karşılıksız verilir.
• Piyasa değerinin değişmemesi için, sermaye artırımının yapıldığı gün, hisse değerlerinde düzenlemeler yapılır.

Yapılan araştırmaların genel olarak ulaştığı sonuç; bedelsiz sermaye artırımları yapan şirketlerin hisse senedi değerleri, artırımın yapıldığı gün iyi olmakta, sonraki günlerde ise değerinin kötüleştiği yönündedir.

Bedelli Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?

Bedelli sermaye; şirketin yabancı kaynaklar karşılığında artırıma gitmesidir. Yani şirketin hisse senedi dağıtarak veya yeni çıkarılan hisselerin yüksek değerlerden satışı yapılarak sermayeyi artırma şeklidir. Bedelli sermaye artırımında bulunan rüçhan hakkı da ortakların bedelli sermaye artırımına katılma olarak doğar. Bedelli sermaye artışına gidildiğinde, şirket kasasında gösterilmektedir.

Hisse senetlerini ortakların satın alması yani rüçhan hakkının kullanılması şeklinde olabilir. Hisse senetlerini ortakların dışında yatırımcılarda alabilir, bu durumda da rüçhan hakkı kısıtlamasına gidilir. Bedelli sermaye artırımında belli bir süre vardır ve bu süre sınırında katılım mümkündür. Bedelsiz sermaye çıkarıldığında; şirketin faaliyet alanında yaşanan büyümelerin finansal kaynak ihtiyaçları karşılanır. Bedelli sermaye artışlarında piyasa değerleri etkilenir. Bedelli sermaye artırımında da dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.

• Bedelli sermaye artırımı oranı kapsamında şirketin ortaklarına rüçhan hakkı tanınır.
• Yapılan bedelli sermaye artırımında, şirketin hem ödenmiş sermayesi hem de öz sermayesi artar.
• Yapılan bedelli sermaye artışında şirketin hem hisse senedi fiyatlarının değeri hem de piyasa değeri değişir.
• Ortaklar üzerinde rüçhan hakkı kullandırılarak bedelli sermaye artışı yapılırken, ortaklar dışında yatırımcılarında pay alma hakkı sağlanır. Bu durumda halka arz ile yapılan bedelli sermayeyi ifade eder.

Sonuç olarak; sermaye artışı şirketin kaynaklarını artırma yoluna gitmesinin başlıca amaçları faaliyetlerini gerçekleştirmek için eksik olan kaynağı artırmaktır. Şirketler bu artışı bedelli ve bedelsiz sermaye artışı olarak iki şekilde gerçekleştirmektedirler. Bu artışlarda değişik şekillerde gerçekleşir. Şirketlerin sermaye artırımına gidebilmesi içinde yerine getirilmesi gereken yukarıda açıkladığımız uygulamaları gerçekleştirmesi gereklidir.