Halka Arz Nedir?
Şirket paylarının piyasalar içerisinde işlem görmesi için çağrı ve ilan yoluyla satışının açıklanmasına halka arz denir. SPK tanımına göre; sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulması, halkın bir anonim ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya davet edilmesi, hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem görmesi, halka açık anonim ortakların sermaye artırımları dolayısıyla paylarının ve hisse senetlerinin satışı denilmektedir.
Halka arz işlemine konu olabilecek araçlar kıymetli evraklardır. Şirketlerin kendi paylarını halka arz edebilmeleri için bazı özellikleri taşıması gerekmektedir. Anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ve bazı kamu kuruluşlarının özellikleri halka arz işlemleri yapmalarını sağlayabilmektedir.
Halka Arz Neden Yapılır?
Şirketlerin yürüttüğü işlemleri sürdürebilmesi için kaynak zenginliğine ihtiyaç duyar. Bu kaynakların oluşumunu farklı yönlerden gerçekleştirebilir. Şirketlerde bu kaynakların edinilme şekli üç yolla gerçekleşir. Bunlar; öz kaynaklar, şirketin faaliyetlerinden elde ettiği kaynak ve yabancı kaynaklardır. Halka arzın yapılması için birçok sebep varken, başlıca sebep kaynak ihtiyacını karşılamaktır. Kaynak ihtiyacı ve diğer sebepleri biraz inceleyelim.
Finansman Sağlamak için Halka Arz
Şirketlerin finansman kaynaklarına katkıda bulunma arayışında, halka arz yöntemi gelir. Bunun sebebi ise halka paylarını sunan şirketin belli bir vadede sabit ödemelerinin olmaması, şirket için bir alternatiftir. Halka arz edilen paylar sayesinde elde edilen gelirler, yeni bir faaliyete neden olmaktadır. Bu durumda şirketin karlılığını artırabilmektedir. Payların yaşadığı olumlu gelişmeler, daha çok pay çıkarılmasına ve daha çok gelir sağlanmasına, sonucunda da daha çok projeler gibi faaliyetlerde bulunulmasına sebep olur. Böylelikle zincirleme olarak şirketin karlılığı artar. Ülkemizde şirketler için sermaye yetersizliği, genelde şirketlerin karşılaştığı sorunlardandır. Bu sorunu ortadan kaldırarak şirketin hedeflerine ulaşması, şirketin karlılığını artırabilmektedir. Böylelikle şirketlerin halka arza gitmesinin en önemli sebeplerinden biri şirket gelirlerine katkı sağlamak içindir.
Tavsiye İçerik: Hisse Senedi Değerlemesi Nasıl Yapılır?
Mali Durumu Güçlü Hale Getirmek
Şirketin halka açılmasından sonra katkı sağlanması beklenen gelir, mali tablolara da yansımaktadır. Şirkette meydana gelen gelir artışı, borçların ödenmesi gibi seçeneklere de yarar sağlayacağından, şirketin alacak ve borç durumunun düzenlenmesine neden olur. Şirket bilançolarında iyileşmeler görülmektedir. Bu durumda şirketin mali durumunun güçlendiği anlamına gelmektedir.
Şirkete Likidite Sağlaması
Şirketin değerinin piyasalar içerisinde değerlendirilmesi sağlanıyor. Çünkü şirket payları piyasalar içerisinde değerlenirken, piyasa katılımcılarının arz ve talebine göre belirlenir. Bu durumda şirketin şeffaf bir şekilde değerlendirilmesini sağlar.
Önerilen İçerik: Hisse Senedi Yatırımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Şirketin Tanınması
Halka arz edilen yatırımcılar, piyasa içerisindeki tüm katılımcılara ulaşma seçeneğini yakalar. Halka arz yapılırken ulaştığı kitle sayısı artıyor. Piyasalar içerisinde işlem görmeye başlaması, şirketin hisselerinin analizlerinin yapılmasını sağlar. Bu durumda analistler tarafından değerlendirilmesini ve şirket hakkında yorumlar yapılmasını sağlar. Böylelikle daha fazla kitleye şirketin ismi taşınabilir. Halka arz edilen şirketin piyasa, medya ve analistler tarafından farkındalığı arttırılır.
Artı Finansman Kaynakları ve Kredibilite Artışı
Şirketin halka açılmasıyla birlikte finansman kaynağının geldiğini düşünen müşteriler ve tedarikçiler tarafından olumlu düşüncelere sahip olunur. Mali kaynağın ek olarak sağlanması ile şirkete güven artar. Böylelikle banka gibi kurumlardan kullanabilecekleri kredi rakamlarına olumlu katkılarda bulunur. Bu durumda karşısında da şirket için kullanılabilecek, artı finansal kaynaklar elde edilebilir.
Şirketin Kurumsallaşması
Halka açılmak isteyen şirketler belli yönetmelikleri yerine getirmek zorundadır. Bu yönetmelikler doğrultusunda bazı denetlemeler, raporlar ve bilgilendirmeler artar. Bunun sonucunda da şirket içerisinde disiplin ortamı oluşur. Yapılan tüm denetimler, raporlamalar ve bilgilendirmeler sonucunda şirketin kurumsal kimliğe ulaşması kolaylaşır.
Nitelikli İş Gücüne Ulaşma Kolaylığı
Şirketin halka açılmasından dolayı, şirket hakkında daha olumlu düşüncelere sahip olan iş gücü kesiminden talepler daha çok olur. Halka arz olmuş şirketlerde ücretlendirme politikalarının farklı olması yani ücretlerinin belli bir kısmının pay olarak verilmesi gibi seçenekler ile hem çalışanların şirkete olan bağlılığının artırılması hem de performanslarının artırılması hedeflenmektedir. Böylelikle çalışanların nitelikli olması, şirket için daha çok özen vermesi ve şirket menfaatleriyle çalışanların menfaatlerinin örtüşmesi sağlanabilmektedir.
Şirket Kurucuları ve Ortaklarına Sağladığı Faydalar
Halka açılan şirketlerin kurucuları ve ortaklarına sağladıkları faydalar; değer artışı, daha az pay satışı ve çıkış stratejisi olarak sıralayabiliriz. Bunların sonucunda şirketin kurucuları ve ortaklarında da olumlu gelişmeler yaşanır.
Halka Arz Nasıl Yapılır?
Halka arz yöntemine başvurmak isteyen şirketler, bu açılımı iki şekilde yapabilmektedir. Bu yöntemler portföyden satış ve sermaye artırımıdır. Portföyden satış; mevcut payların halka arzı da denilen bu yöntem, daha önceden halka sunulmuş payların tekrar halka arz edilmesidir. Sermaye artırımı; yeni pay ihracatı da denilen yöntem, beli şekil ve şartlar doğrultusunda sermaye artırımı yapılır ve paylar halka sunulur. Bu iki yöntem birliktede kullanılabilmektedir. Halka açılma işleminde belli bir mevzuata uyulma zorunluluğu vardır. Bir şirket paylarını halka arz etmek istiyorsa gerçekleştirmesi gereken durumlar aşağıdaki gibidir.
Ön Hazırlık
Halka arzına karar veren şirket, öncelikle bir aracı kurumla anlaşma yapar. Aynı zamanda şirket için gerekli olan denetlemeler ve raporlamaların hazırlanma sürecini işleme koyar. Gerekli denetimler, raporlamalar ve hazırlıklar tamamlandıktan sonra sermaye piyasası mevzuatına uygun hale gelmesiyle Kurul’a başvuru gerçekleştirilir. Kurul’dan gelen uygun görüş sonucunda şirket yönetim kurulunun da onayı alınır.
Borsaya Başvuru
Borsanın istediği bilgi ve belgeler hazırlanarak, payların Kurul kaydına alınmasıyla birlikte borsaya başvuruda bulunur. Payların halka arz edilmesi sonrasında borsaya kote edilmesi ve borsada işlem görebilmesi için başvurusunu gerçekleştirir.
Borsa ve Kurul Tarafından İncelemelerin Gerçekleştirilmesi
Yapılan başvuru sonucunda verilen bilgi ve belgeler doğrultusunda, Kurul ve borsanın uzmanları tarafından ziyaretler gerçekleştirilir. Firmanın tüm üretim, fabrika, merkez ofislerin ziyareti gerçekleştikten sonra uzmanlar tarafından raporlamalar oluşturulur. Bu raporlar belli mercilere sunularak sonuçlanması beklenir.
Kurul’a Görüş Gönderilmesi
Şirketin ziyaretine gelerek, yerinde incelemeler yapan uzmanlar tarafından hazırlanan raporlar değerlendirilir. Şirket paylarının borsada işlem görüp göremeyeceği konusunda kararlar alınır. Sonrasında alınan kararlar Kurul’a ulaştırılır. Sonrasında kurul tarafından halka arz izahnamesi yazılır. Şirketin payları da kurul tarafından kayıtlara alınır.
Önerilen İçerik: Borsa Nasıl ve Nereden Öğrenilir?
Payların Halka Arz Edilmesi
Kayda alınan paylar sonucunda şirketin borsada işlem görebildiğine ve halk açıldığına dair Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilanı yapılır. Böylelikle şirketin payları, borsa içerisinde satış işlemlerine başlanabilir.
Bu işlemler sonucunda halka arz prosedürleri tamamlanmış olur ve şirket payları piyasa içerisinde değerlerini belirlemeye başlar. Şirketin karlılık getireceğini düşünen yatırımcılar, şirket hisselerini satın alarak şirket finansal kaynaklarına gelirler sağlamaya başlar. Aynı şekilde yatırımcıda şirketin başarılı işlemleri karşısında, hem payının değeri üzerinden hem de yılsonunda açıklanan karlılık oranı üzerinden gelirini elde eder.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder